Mâm cúng Tết Đoan Ngọ được chuẩn bị cho lễ cúng mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm. Đây là một trong những mâm cúng truyền thống có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa của các nước Á Đông. Đồ Cúng Việt sẽ hướng dẫn cách cúng mùng 5/5 năm 2025, cách chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ và bài văn khấn đầy đủ cho năm 2025. Hãy cùng theo dõi nhé!
NỘI DUNG BÀI VIẾT:
Tết Đoan Ngọ là ngày gì?
Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc từ Trung Hoa, còn được gọi với một số tên khác như Tết Đoan Dương, Tết Trùng Ngũ hay Trùng Nhĩ. Do rơi vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm nên người Việt Nam hay gọi là cúng mùng 5/5. Đây là một ngày Tết lớn, chỉ sau Tết Nguyên Đán.
Trong tiếng Hán “Đoan” nghĩa là mở đầu, “Ngọ” là khoảng thời gian từ 11 giờ trưa đến 13 giờ chiều. Đây là thời điểm dương khí cao nhất trong ngày, đặc biệt là ngày mùng 5/5 âm lịch là ngày có tiết trời nóng bức nhất trong năm. Ngày này gắn liền với quan niệm xua đuổi sâu bọ, bệnh tật và bảo vệ sức khỏe.
Tết Đoan Ngọ du nhập vào văn hóa Việt Nam từ lâu đời. Theo truyền thuyết của Trung Quốc, ngày này liên quan đến đại thi hào có tên là Khuất Nguyên của nước Sở, người này đã tự vẫn xuống sông Mịch La vào mùng 5/5 âm lịch. Người dân đã ném bánh tro xuống sông để ngăn cá tôm ăn thi thể ông, tạo thành tục lệ cúng tế và ăn bánh tro.
Tết Đoạn Ngọ có những ý nghĩa riêng trong văn hóa của các nước. Ở Việt Nam, ngày này không chỉ liên quan đến Khuất Nguyên mà còn gắn liền với truyền thuyết về vị thần nông nghiệp giúp người dân diệt trừ sâu bọ phá hoại mùa màng.
Vì vậy, Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam còn được gọi là “Tết diệt sâu bọ”, vừa là sâu bọ (vi khuẩn trong cơ thể), vừa là sâu bọ phá hoại mùa màng. Với ý nghĩa bảo vệ sức khỏe, bảo vệ mùa màng và cầu mong một cuộc sống bình an, sung túc.
Nghi thức cúng Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ là một lễ Tết truyền thống của toàn dân Việt Nam. Đến ngày này, mọi nhà đều sắm sửa mâm lễ để cúng ông bà tổ tiên, cúng thần linh và cúng các vị tổ sư nghề nghiệp. Đây cũng là những lễ cúng để cầu mong sửa khỏe, tiêu diệt những vi khuẩn bất lợi trong cơ thể (sâu bọ). Lễ vật trong các mâm cúng Tết Đoan Ngọ thường bao gồm: Hương, hoa, vàng mã, nước, rượu nếp, cơm nếp, các loại quả như mận, hồng xiêm, dưa hấu, vải, chuối…
Thời gian cúng Tết Đoan Ngọ:
Lễ cúng thường được người dân tổ chức vào buổi sáng. Nếu sắp xếp được thì nên cúng vào giờ Ngọ (11h-13h trưa), vì đây là thời điểm đẹp nhất theo quan niệm dân gian. Đây là thời điểm nóng nực nhất trong ngày, là lúc sâu bọ sinh sôi và nảy nở nhiều nhất trong năm. Thời gian cúng Tết Đoan Ngọ chính xác cho năm 2025 là vào giờ Ngọ ngày 5/5/2025 Âm lịch (tức là 11h-13h trưa ngày 31/05/2025 Dương lịch).
Thực hiện lễ cúng như sau:
Sau khi bày biện mâm lễ đầy đủ lên mâm cúng, gia chủ đốt 9 ngọn nến, thắp 9 nén nhang, quỳ xuống lạy 9 lạy, sau đó đọc bài văn khấn cúng Tết Đoạn Ngọ mà Đồ Cúng Việt sẽ cung cấp bên dưới bài viết này.
Ngoài cúng gia tiên, một số gia đình còn cúng thần linh, thổ công để cầu mong mùa màng bội thu, gia đình bình an. Những người làm nghề nghiệp cũng thường cúng tổ nghề trong ngày này để tôn vinh tổ sư nghề nghiệp. Xem bài viết về mâm cúng tổ nghề của Đồ Cúng Việt tại đây: Hướng dẫn cúng tổ nghề cho tất cả các ngành nghề.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ tại Đồ Cúng Việt
Vào dịp mùng 5 tháng 5, nhu cầu đặt mâm cúng Tết Đoan Ngọ của người dân tăng cao, do đó Đồ Cúng Việt có nhiều gói mâm lễ phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng như: mâm cúng cho gia đình, mâm cúng cho công ty và đoàn thể… chúng tôi chuyên phục vụ trọn gói, hỗ trợ bày trí tận nhà cho khách hàng.
Dưới đây là danh sách các lễ vật và hình ảnh mâm cúng Tết Đoan Ngọ trong các gói mà bạn có thể tham khảo:
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ cơ bản
Dưới đây là danh sách các lễ vật có trong một mâm cúng cơ bản tại Dịch vụ Đồ Cúng Việt:
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ đơn giản
Dưới đây là danh sách các lễ vật có trong một mâm cúng đơn giản tại Dịch vụ Đồ Cúng Việt:
- Mâm trái cây ngũ quả
- Cúc lưới / Kim cương – 1 bó
- Nhang trầm – 1 bó
- Đèn cây – 2 ly
- Gạo hủ – 1 hủ
- Muối hủ – 1 hủ
- Rượu nếp – 1 chai
- Nước chai – 1 chai
- Giấy cúng mùng 5 tháng 5 – 1 bộ
- Bánh kẹo – 1 đĩa
- Trầu cau – 1 phản
- Chè – 6 chén
- Xôi – 6 đĩa
- Bánh ú tro – 1 chục
- Cơm rượu – 1 phần
- Lá xông – 1 bó
- Gà luộc (kèm cháo gỏi) – 1 con
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ nâng cao
Dưới đây là danh sách các lễ vật có trong một mâm cúng nâng cao tại Dịch vụ Đồ Cúng Việt:
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở 3 miền Bắc Trung Nam
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc gồm những món đặc trưng như cơm rượu nếp cái hoa vàng là món ăn có tác dụng diệt sâu bọ trong quan niệm dân gian, và bánh tro là loại bánh làm từ gạo nếp ngâm nước tro giúp thanh lọc cơ thể. Ngoài ra, mâm cúng không thể thiếu các loại trái cây như mận Hà Nội, vải, cùng hương, hoa, vàng mã để dâng lên tổ tiên.
Ở miền Trung, ngoài những lễ vật phổ biến, người dân còn có thêm cơm rượu lên men dạng miếng, thịt vịt là món ăn giúp giải nhiệt và bổ dưỡng, cùng chè kê là món chè đặc trưng của Quảng Nam, dẻo thơm và ngọt bùi. Các món ăn này mang ý nghĩa cầu chúc sức khỏe, xua đuổi tà khí và bảo vệ gia đình khỏi bệnh tật trong năm.
Mâm cúng miền Nam có sự khác biệt với cơm rượu vo viên tròn ngâm nước đường, tạo vị ngọt dễ ăn. Ngoài ra, còn có bánh ú Bá Trạng, tương tự bánh tro nhưng có nhân và kích thước lớn hơn, cùng chè trôi nước là món tượng trưng cho sự tròn đầy, may mắn. Đặc biệt, người dân miền Nam thường chọn vải thiều có quả đẹp, nhiều lá để bày biện trên mâm cúng, tạo sự trang trọng và thịnh vượng.
Bài văn khấn cúng Tết Đoan Ngọ truyền thống
Dưới đây là bài văn khấn cúng Tết Đoan Ngọ truyền thống được người dân sử dụng từ xưa tới nay. Bạn có thể in ra và điền thông tin để sử dụng trong quá trình thực hiện lễ cúng:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ).Tín chủ (chúng) con là: ……..
Ngụ tại: ……..
Hôm nay là ngày: ……..
Gặp tiết Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa hoa, quà trả dâng lên trước án.Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ đại, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ. cúi xin thương xót con cháu giáng về linh sàng, chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết, hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Những tập tục truyền thống trong ngày Tết Đoan Ngọ
Ngoài thực hiện lễ cúng tổ tiên và thần linh, ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm cũng có nhiều hoạt động truyền thống thú vị. Dưới đây là những tập tục được lưu truyền từ xưa đến nay với ý nghĩa giữ gìn và bảo vệ sức khỏe, trừ tà, duy trì nói giống và bày tỏ lòng tri ân với tổ nghề và những gì tạo hóa đã ban tặng cho cuộc sống.
1. Giết Sâu Bọ (vi khuẩn có hại)
Dân gian tin rằng vào ngày này, sâu bọ trong cơ thể con người sinh sôi mạnh, cần được tiêu diệt. Để thực hiện, người ta ăn rượu nếp, hoa quả đầu mùa như mận, vải, dưa hấu… với quan niệm rằng các loại thực phẩm này sẽ khiến sâu bọ bị say và bị tiêu diệt.
2. Tắm Nước Lá Mùi
Tắm nước lá mùi là phong tục phổ biến ở các vùng quê. Người dân nấu nước với lá mùi, lá tía tô, kinh giới, lá sả, lá tre… rồi tắm để thanh lọc cơ thể, giúp tinh thần sảng khoái, đồng thời phòng tránh cảm mạo.
3. Hái Thuốc Mồng Năm
Người xưa quan niệm rằng các loại thảo mộc hái vào đúng giờ Ngọ ngày mùng 5 tháng 5 sẽ có dược tính mạnh hơn. Vì vậy, dân gian thường hái các loại cây như ngải cứu, đinh lăng, tía tô, kinh giới, phơi khô để dùng dần khi ốm đau. Ngoài ra, lá ngải cứu còn được bó thành nắm treo trước cửa nhà để trừ tà ma, xua đuổi khí độc.
4. Đeo Bùa Ngũ Sắc
Trẻ em thường được đeo bùa ngũ sắc – một túi nhỏ làm bằng vải và chỉ ngũ sắc, bên trong có hạt mùi, hồng hoàng và một số loại quả như khế, ớt, na… Theo quan niệm dân gian, bùa này giúp bảo vệ trẻ khỏi ma quỷ, rắn rết, đồng thời mang lại may mắn và sức khỏe.
5. Nhuộm Móng Tay, Móng Chân
Người ta hái lá cây, giã nhỏ, rồi dùng lá vông bọc lại, buộc vào móng tay, móng chân của trẻ em (trừ ngón tay trỏ). Qua đêm, khi tháo ra, móng tay sẽ có màu đỏ đẹp mắt. Phong tục này mang ý nghĩa trừ tà, bảo vệ trẻ khỏi điều xấu.
6. Khảo Cây Lấy Quả
Người dân tin rằng cây cối cũng có linh hồn. Nếu cây lâu ra quả, người ta sẽ thực hiện nghi thức “khảo cây”: Một người trèo lên cây, một người đứng dưới gốc cầm dao dọa sẽ chặt cây nếu không ra quả. Người trèo trên cây sẽ van xin và hứa cây sẽ ra quả nhiều hơn. Thực tế, nghi thức này có thể giúp kích thích sự phát triển của cây nhờ việc làm cỏ, tỉa cành.
7. Dâng Cúng Hoa Quả Đầu Mùa
Tết Đoan Ngọ còn là dịp dâng lên tổ tiên các loại hoa quả đầu mùa như mít, nhãn, mận, đỗ xanh, xôi đầu mùa… Ngoài ra, đây cũng là dịp con cháu biếu tặng ông bà, cha mẹ, thầy cô, thể hiện lòng biết ơn và sự gắn kết trong gia đình, làng xóm.
8. Cúng Tổ Nghề
Những người làm nghề truyền thống thường tổ chức lễ cúng tổ nghề vào dịp này để tỏ lòng tri ân. Mâm lễ có thể bao gồm sản phẩm do tổ nghề truyền dạy như đồ thủ công, bánh trái… thể hiện lòng biết ơn và cầu mong công việc thuận lợi.
Những tập tục này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn phản ánh triết lý sống của người Việt: hài hòa với thiên nhiên, đề cao sức khỏe và sự gắn kết cộng đồng.
Những lưu ý khi cúng Tết Đoan Ngọ
Ngày nay, ngày Tết Đoạn Ngọ được xem là một ngày lễ truyền thống của gia đình để cầu mong sức khỏe và may mắn. Do đó, hãy tạo không khí vui vẻ cho gia đình bạn trong ngày lễ này bằng cách hướng dẫn con trẻ thực hiện những tập tục truyền thống. Có thể những quan niệm dân gian còn ít phù hợp với cuộc sống hiện đại, nhưng đây cũng là dịp để giúp mọi người nhớ về cội nguồn và tạo thêm những kỷ niệm đẹp trong cuộc sống.
Dưới đây là những lưu ý nhỏ trong ngày Tết Đoan Ngọ:
- Chuẩn bị mâm lễ vật theo đúng phong tục và thực hiện lễ cúng đúng vào giờ Ngọ (nếu có thể) để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng lễ nghi truyền thống.
- Nên ăn cơm rượu nếp, trứng vịt và trái cây… ngay khi vừa thức dậy để giết sâu bọ trong cơ thể. Tuy nhiên, nếu thành viên trong gia đình có bệnh dạ dày hay có vấn đề về sức khỏe thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện hoạt động này để tránh ảnh hưởng.
- Cố gắng thực hiện các tập tục truyền thống như: tắm nước lá mùi, hái thuốc mồng năm, đeo bùa ngũ sắc, nhuộm móng tay móng chân để xua đuổi tà khí, bảo vệ sức khỏe.
- Nên nghỉ ngơi và giữ gìn sức khỏe trong giờ Ngọ ngày mùng 5 tháng 5, vì đây là thời điểm Dương khí cao nhất dễ ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.
- Đây cũng là dịp để bày tỏ lòng thành kính với tổ thiên, thần linh và Tổ nghề để cầu mong được mạnh khỏe và thành công.
Tết Đoan Ngọ hoàn toàn là một nghi lễ truyền thống của dân tộc, không mang những yếu tố mê tín. Hãy đón chào ngày lễ này với tấm lòng thành tâm và hoan hỉ.
Giải đáp thắc mắc về Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ là ngày nào năm 2025?
Trả lời: Thời gian cúng Tết Đoan Ngọ năm 2025 là vào giờ Ngọ ngày 5/5/2025 Âm lịch (tức là 11h-13h trưa ngày thứ Bảy 31/05/2025 Dương lịch).
Không cúng Tết Đoan Ngọ có sao không?
Trả lời: Tết Đoan Ngọ là một ngày lễ truyền thống như bao ngày lễ khác. Đây không phải là nghi lễ bắt buộc theo tôn giáo hay pháp luật nào cả. Do đó, mặc dù hầu hết gia đình Việt đều thực hiện lễ cúng, nhưng việc cúng Tết Đoan Ngọ hay không phụ thuộc vào văn hóa và tín ngưỡng riêng của gia đình bạn.
Nên cúng Tết Đoan Ngọ vào mấy giờ?
Trả lời: Theo truyền thống, lễ cúng Tết Đoan Ngọ nên được thực hiện vào giờ Ngọ (11h – 13h). Tuy nhiên, tùy theo điều kiện của gia đình có thể cúng vào buổi sáng sớm, ngay khi thức dậy, để thực hiện các nghi thức truyền thống như ăn rượu nếp giết sâu bọ.
Những món ăn trong ngày Tết Đoan Ngọ là gì?
Trả lời: Các món ăn phổ biến trong ngày này gồm: cơm rượu nếp, bánh tro (bánh ú tro), thịt vịt, chè trôi nước, chè kê…
Những loại trái cây nên ăn trong ngày Tết Đoan Ngọ
Trả lời: Theo quan niệm dân gian, các loại trái cây đầu mùa có tác dụng tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể, bao gồm: mận, vải, dưa hấu, hồng xiêm, chuối, xoài, mận, đào, cóc, sấu…
Kết bài
Như vậy, Đồ Cúng Việt đã hướng dẫn chi tiết tất cả những thứ cần thiết cho ngày lễ truyền thống Tết Đoan Ngọ, cúng mùng 5/5 hàng năm. Nếu bạn có nhu cầu đặt mâm cúng Tết Đoan Ngọ, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh nhất. Chúng tôi là dịch vụ mâm cúng giao và bày trí tận nhà với hàng chục chi nhánh, có mặt tại 10 tỉnh thành trải dài từ Bắc tới Nam.
Để lại một bình luận