Mâm cúng và bài cúng rằm tháng Giêng năm 2025

Mâm cúng Rằm tháng Giêng năm 2025 Âm lịch là một trong những mâm cúng rằm quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt Nam. Đây là ngày rằm đầu tiên của năm mới, là dịp để các gia đình bày tỏ lòng thành với tổ tiên, thần linh và cầu mong được che chở để có một năm mới may mắn và bình an. Bài viết này, Đồ Cúng Việt sẽ giúp bạn hiểu hơn về ngày rằm tháng Giêng và cách chuẩn bị mâm cúng, bài cúng rằm tháng giêng chuẩn phong tục truyền thống.

Tìm hiểu về mâm cúng rằm tháng Giêng

Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu. Đây là ngày trăng tròn đầu tiên của năm mới âm lịch, do đó theo quan niệm dân gian sẽ có nhiều ý nghĩa thiêng liêng, đặc biệt đối với những gia đình theo tín ngưỡng Phật Giáo.

Rằm tháng Giêng có nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa với tên gọi là Thượng Nguyên (上元节). Đây là một trong ba ngày rằm quan trọng trong Đạo giáo gồm: Trung Nguyên (Rằm tháng Bảy) và Hạ Nguyên (Rằm tháng Mười). Phong tục cúng rằm tháng Giêng được người Hoa du nhập vào Việt Nam từ lâu đời và đã trở thành một trong những nét văn hóa quan trọng.

Mâm cúng rằm tháng Giêng là lễ vật để dâng lên tổ tiên và thần linh, những người theo Phật Giáo sẽ có mâm cúng Phật, tất cả đều thể hiện lòng thành kính và cầu mong một năm mới được bình an và hạnh phúc.

Cúng rằm tháng Giêng vào giờ nào?

Trong thực tế tùy theo từng gia đình, người dân sẽ cúng rằm tháng Giêng vào những thời gian sau:

• Ngày 14 âm lịch: Một số gia đình thường cúng rằm sớm vào ngày 14 để tránh ngày chính rằm đông đúc. Ngoài ra để tiện tham gia dự tiệc rằm ở các gia đình khác hoặc các lễ hội rằm. Có thể thực hiện cúng trưa hoặc chiều ngày 14 tháng Giêng.
• Ngày 15 âm lịch: Đây là thời điểm phổ biến nhất để thực hiện nghi lễ cúng Phật và Gia tiên. Có thể cúng vào sáng, trưa, tối ngày 15 tháng Giêng. Nếu gia đình bạn thực hiện lễ dâng sao giải hạn và thả đèn hoa đăng thì nên cúng vào buổi tối ngày 15.

Dù cúng vào thời điểm nào, quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính khi dâng lễ và tiện lợi cho hoạt động của gia đình bạn.

Mâm cúng rằm tháng Giêng gồm những gì?

Tùy theo tín ngưỡng của từng gia đình sẽ có cách chuẩn bị mâm cúng rằm tháng Giêng khác nhau. Những gia đình theo Phật Giáo thì ngoài mâm cúng gia tiên thần linh thì còn chuẩn bị thêm mâm cúng Phật chay. Việc chuẩn bị mâm cúng là thể hiện lòng thành kính, do đó không cần phải quá cầu kỳ, chỉ cần đầy đủ lễ vật cần thiết và lòng thành tâm.

Mâm cúng Phật rằm tháng Giêng (lễ chay)

• Xôi (xôi gấc, xôi đậu xanh)
• Chè trôi nước
• Bánh trôi, bánh bao, bánh chay
• Canh rau củ (canh nấm, canh bí đỏ, canh khoai…)
• Đậu hũ (hấp hoặc chiên)
• Rau xào chay (rau cải, nấm, bông cải…)
• Cơm trắng
• Trái cây ngũ quả (mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung)
• Hoa tươi
• Hương, nến, nước sạch

Mâm cúng Gia tiên rằm tháng Giêng (lễ mặn)

• Gà luộc nguyên con (có thể kèm theo xôi)
• Bánh chưng, bánh tét
• Giò chả, nem rán
• Canh măng hầm xương hoặc canh bóng
• Miến xào, rau xào
• Cơm trắng
• Trầu cau, rượu, chè thuốc
• Hoa tươi, hương đèn
• Vàng mã

Bài văn khấn cúng rằm tháng Giêng

Dưới đây là bài cúng rằm tháng Giêng đúng chuẩn theo phong tục truyền thống để khấn gia tiên và khấn Phật. Bạn có thể sao chép ra file, điền thông tin đầy đủ và in ra để sử dụng, hoặc tải hình ảnh bài cúng, sau đó in ra và điền đầy đủ thông tin để sử dụng.

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: ……..
Ngụ tại: ……..

Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm …….., gặp tiết Nguyên Tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ Phương, Long Mạch, Tài Thần.
Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ …….. nghe lời cầu khẩn, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời ông bà Tiền chủ, Hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!

Lễ dâng sao giải hạn trong rằm tháng Giêng

Lễ dâng sao giải hạn là một phong tục truyền thống của nhiều gia đình trong ngày rằm tháng Giêng để giải trừ vận hạn và cầu bình an. Theo quan niệm dân gian, mỗi người hàng năm có một ngôi sao chiếu mệnh trong 9 sao: La Hầu, Thổ Tú, Thủy Diệu, Thái Bạch, Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức, Vân Hán, Kế Đô. Các sao này sẽ luân phiên theo chu kỳ 9 năm, có sao tốt, sao xấu, và việc dâng sao là để hóa giải vận hạn do các sao xấu mang lại.

Sau đây là cách thực hiện lễ dâng sao giải hạn: Mỗi sao có ngày cúng riêng trong tháng, số lượng nến, màu bài vị, và hướng lạy cúng khác nhau để phù hợp với mệnh của từng người. Ví dụ: Sao La Hầu (xấu) làm lễ ngày 8, dùng 9 nến, bài vị màu vàng, hướng Bắc. Sao Thái Dương (tốt) lễ ngày 27, dùng 12 nến, bài vị màu vàng, hướng Đông. Lễ vật tùy tâm, bài vị và văn khấn được ghi đúng theo tên sao, sau khi cúng xong sẽ hóa vàng.

Ngoài việc dâng sao tại nhà, nhiều gia đình cũng đến chùa, đền để tham gia lễ dâng sao chung nhằm cầu phúc, giải hạn cho cả gia đình. Có nhiều quan niệm chọn thầy cúng giỏi để thực hiện dâng sao giải trừ vận hạn.

Dưới đây là các lễ vật thường được chuẩn bị trong mâm cúng dâng sao giải hạn rằm tháng Giêng:

• Đèn hoặc nến (số lượng tùy theo sao chiếu mệnh)
• Bài vị ghi tên sao hạn
• Tiền vàng mã
• Muối, gạo
• Rượu trắng
• Trầu cau
• Xôi chè
• Hoa tươi, hương đèn

Màu sắc bài vị và số lượng nến sẽ được chuẩn bị tùy thuộc vào từng sao cần giải hạn như sau:

Sao	Ngày cúng	Số nến	Màu bài vị	Hướng lạy
La Hầu	Mùng 8	9	Vàng	Bắc
Kế Đô	18	21	Vàng	Tây
Thái Dương	27	12	Vàng	Đông
Thái Âm	26	7	Vàng	Tây
Mộc Đức	25	20	Xanh	Đông
Vân Hán	29	15	Đỏ	Nam
Thổ Tú	19	5	Vàng	Tây
Thái Bạch	15	8	Trắng	Tây
Thủy Diệu	21	7	Đen	Bắc

Những lưu ý khi cúng rằm tháng Giêng

Cúng rằm tháng Giêng là một trong những lễ cúng quan trọng, do đó khi cúng chúng ta cần lưu ý những điều sau đây để nghi lễ diễn ra suôn sẽ và đúng phong tục:

• Việc cúng rằm tháng Giêng hoàn toàn là theo tín ngưỡng riêng của từng gia đình, không phải bắt buộc và cũng không nên cúng theo mê tín quá nhiều.
• Chuẩn bị mâm cúng đầy đủ và phù hợp, không cần quá cầu kỳ nhưng phải chỉnh chu để thể hiện lòng thành tâm.
• Mâm cúng Phật thì nên làm mâm cúng Chay thanh tịnh, còn cúng gia tiên thì có thể chuẩn bị thêm các món mặn truyền thống.
• Khi cúng dâng sao giải hạn cần phải chuẩn đúng bị số lượng nến và bài vị và hướng lạy đúng theo sao chiếu mệnh.
• Có thể cúng từ trưa ngày 14 đến hết ngày 15 tháng Giêng.
• Trong lễ cúng rằm tháng Giêng chỉ nên cầu xin sức khỏe, bình an và may mắn, không nên cầu xin tiền bạc và danh vọng, vì đây là một lễ cúng mang ý nghĩa thanh tịnh và hướng thiện.
• Khi cúng cần thể hiện lòng thành tâm, không nên qua loa đại khái.

Dân gian ta có câu về rằm tháng Giêng như sau: “Cúng cả năm không bằng Rằm tháng Giêng”, vì vậy, hãy chuẩn bị lễ cúng chu đáo và thành tâm để có một năm may mắn, bình an!

Một số hoạt động trong ngày rằm tháng Giêng

Có nhiều hoạt động trong ngày rằm tháng Giêng, phụ thuộc vào tín ngưỡng của từng gia đình, dòng họ và hoạt động văn hóa của từng địa phương. Dưới đây là một số hoạt động thường được tổ chức trong ngày rằm tháng Giêng hàng năm:

• Lễ cúng rằm tháng giêng và đi chùa cầu an.
• Lễ Phật hoặc dâng sao giải hạn để cầu sức khỏe và bình an.
• Ăn chay để tích đức và tham gia các hoạt động từ thiện, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.
• Thả đèn hoa đăng trên sông để cầu bình an.
• Xin quẻ bói đầu năm.
• Ăn tiệc rằm cùng với gia đình.
• Tham gia lễ hội Tết Nguyên Tiêu ở một số địa phương.
• Nhiều địa phương cũng thường tổ chức các lễ hội văn hóa và thể thao, người dân có thể tham gia.
• …

Mỗi vùng miền có phong tục riêng, nhưng điểm chung vẫn là cầu mong một năm mới mạnh khỏe, bình an, hạnh phúc.

Kết bài

Như vậy là Đồ Cúng Việt đã hướng dẫn đầy đủ về những điều cần biết trong ngày rằm tháng Giêng. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ mâm cúng, bày trí tận nhà có hơn 10 chi nhánh trên toàn quốc trải dài từ Bắc tới Nam. Nếu quý khách có nhu cầu đặt mâm cúng hoặc có câu hỏi nào về cúng rằm tháng Giêng, hãy liên hệ với chúng tôi ngay để được hỗ trợ. Cảm ơn bạn đã quan tâm và theo dõi bài viết!