Mâm cúng Tết Hàn Thực là một trong những mâm lễ truyền thống của người dân Việt Nam. Không phải ai cũng hiểu những ý nghĩa tốt đẹp của ngày Tết này. Bài viết sau đây, Đồ Cúng Việt sẽ giúp bạn hiểu Tết Hàn Thực là ngày gì và cách chuẩn bị mâm cúng, bài cúng đúng chuẩn theo phong tục truyền thống.
NỘI DUNG BÀI VIẾT:
Tết Hàn Thực là gì?
Tết Hàn Thực (hay còn gọi là Tết Bánh Trôi) là một ngày lễ Tết truyền thống của người Việt. Được diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hằng năm. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Ánh Hồng, Tết Hàn Thực có nguồn gốc từ một sự tích cổ của Trung Quốc. Nhưng khi du nhập vào Việt Nam, người dân đã ít liên tưởng đến sự tích này mà xem đây là một ngày “làm bánh trôi nước, bánh chay và bày mâm cúng Tết Hàn Thực” để tưởng nhớ và tri ân tổ tiên.
Tết Hàn Thực diễn ra vào ngày mùng 3/3 Âm lịch hàng năm. Theo Dương Lịch, người dân Việt Nam sẽ cúng Tết Hàn Thực 2025 vào ngày Thứ Hai, 31 tháng 3 năm 2025.
Sự tích và ý nghĩa của Tết Hàn Thực
Trước khi tìm hiểu về mâm cúng và cách cúng Tết Hàn Thực. Chúng ta cùng tìm hiểu về sự tích Tết Hàn Thực và ý nghĩa của nó trong văn hóa dân gian của người Việt Nam.
Tóm tắt sự tích Tết Hàn Thực
Dưới đây là tóm tắt sự tích và ý nghĩa của ngày Tết Hàn Thực thời xưa ở Trung Quốc:
Ngày xưa ở Trung Quốc vào thời Xuân Thu, nước Tấn có một trung thần tên là Giới Tử Thôi. Ông đã có công lớn khi giúp vua Tấn Văn Công vượt qua hoạn nạn trong thời gian lưu vong. Tuy nhiên, khi Tấn Văn Công vượt qua khó khăn và giành được ngôi báu lại quên mất công ơn của ông. Giới Tử Thôi đã không oán trách nhà vua mà cùng mẹ vào rừng ở ẩn.
Sau này, khi nhà vua nhớ đến ông và mời ông ra để ban thưởng thì ông đã từ chối. Vua biết Giới Tử Thôi đang ở trong rừng và muốn ép ông ra nhận thưởng nên đã sai người đốt rừng. Nhưng không may, Giới Tử Thôi và mẹ ông đã bị chết cháy.
Nhà vua hối hận bèn lập miếu thờ và ban lệnh người dân phải kiêng lửa và ăn thức ăn nguội trong 3 ngày để tưởng nhớ Giới Tử Thôi. Từ đó, hàng năm vào ngày 3/3 Âm lịch trở thành Tết Hàn Thực của người dân.
Vào ngày Tết Hàn Thực thì người dân không đỏ lửa để nấu thức ăn mà chỉ ăn đồ ăn đã nấu sẵn từ hôm trước. Tức là chỉ ăn đồ ăn đã để nguội (lạnh) mà cấm lửa vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm.
Ý nghĩa riêng của Tết Hàn Thực tại Việt Nam
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Quang Đức, Tết Hàn Thực được du nhập vào Việt Nam vào thời Lê bởi người Hoa. Tuy nhiên, văn hóa của người Việt không liên quan đến sự tích Giới Tử Thôi. Do đó, vào ngày này người Việt thường làm bánh trôi, bánh chay để dâng lên tổ tiên để bày tỏ lòng thành kính.
Như vậy, Tết Hàn Thực ở Việt Nam được xem là một ngày lễ truyền thống có ý nghĩa riêng của dân tộc. Không còn liên quan đến văn hóa của Trung Quốc nữa. Đây là dịp để gia đình quây quần và cùng nhau làm những món bánh trôi, bánh chay dâng tổ tiên. Tết Hàn Thực giúp gắn kết tình yêu gia đình và giữ gìn nét đẹp văn hóa “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Mâm cúng Tết Hàn Thực gồm những gì?
Lễ vật chính trong mâm cúng tết Hàn Thực sẽ gồm: hương, hoa, trầu cau và bánh trôi (5 hoặc 3 chén), bánh chay (5 hoặc 3 đĩa). Nếu đặt dịch vụ mâm cúng cho Tết Hàn Thực thì bạn có thể tham khảo danh sách các lễ vật sau:
- Mâm ngũ quả (gồm các loại quả cúng theo mùa và đặc trưng vùng miền)
- 5 hoặc 3 đĩa bánh trôi
- 5 hoặc 3 đĩa bánh chay
- Xôi (xôi gấc, xôi đậu xanh hoặc xôi ngũ sắc)
- Chè cúng (chè đậu xanh, chè kê miền Trung, chè trôi nước miền Nam)
- Trầu cau
- Nước sạch (ly nước trắng để cúng)
- Bánh kẹo truyền thống (bánh đậu xanh, bánh ít, bánh pía, bánh khảo…)
- Chè đậu trắng.
- Chén rượu (cúng thần linh, gia tiên)
- Giấy cúng (vàng mã): bộ vàng mã cơ bản dành cho gia tiên, tiền vàng, giấy ngũ sắc
- Hương (nhang thơm): hương trầm hoặc hương vòng
- Hoa tươi: hoa cúc vàng, hoa lay ơn, hoa vạn thọ
Hình ảnh mâm cúng Tết Hàn Thực
Dưới đây là những hình ảnh đẹp về mâm cúng Tết Hàn Thực. Một số hình ảnh mâm cúng do Đồ Cúng Việt phục vụ khách hàng và một số hình ảnh siêu tầm từ các nghệ nhân làm bánh:
Văn khấn Tết Hàn Thực đúng chuẩn
Tết Hàn Thực ngày 3 tháng 3 khi cúng tổ tiên thì phải khấn Thần ngoại trước, Thần nội sau. Dưới đây là nội dung bài văn khấn Tết Hàn Thực theo đúng chuẩn truyền thống. Bạn có thể tải hình ảnh bài cúng về và in ra, điền đầy đủ thông tin để khấn khi thực hiện lễ cúng:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng chư vị Tôn Thần.
Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội, họ ngoại.Tín chủ (chúng) con là:…
Ngụ tại:…Hôm nay là ngày … tháng … năm …, gặp tiết Hàn Thực, tín chủ con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị Tôn Thần, nhờ đức cù lao tổ tiên, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân, Ngũ Phương, Long Mạch, Tài Thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… cúi xin thương xót con cháu, giáng về linh sàng, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vong linh Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn mạnh khỏe, bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, trên bảo dưới nghe.
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Hướng dẫn cúng Tết Hàn Thực đầy đủ
Cúng Tết Hàn Thực là lễ cúng truyền thống để tưởng nhớ tổ tiên, thể hiện lòng hiếu kính của con cháu. Lễ cúng Tết Hàn Thực thường diễn ra đơn giản, nhưng cần sự thành tâm. Dưới đây là các bước hướng dẫn chi tiết về cách chuẩn bị và thực hiện lễ cúng đầy đủ:
- Chọn thời gian thực hiện lễ cúng: Nên tổ chức cúng Tết Hàn Thực vào buổi sáng hoặc trưa ngày 3/3 âm lịch. Nếu bận công việc có thể cúng vào buổi chiều nhưng tốt nhất là cúng vào thời gian trong ngày để đảm bảo sự trọn vẹn và linh thiêng.
- Chuẩn bị mâm cúng Tết Hàn Thực: Mâm cúng đầy đủ gồm bánh trôi, bánh chay, xôi, chè, trái cây, trầu cau, hương hoa, nước sạch, rượu, bánh kẹo, giấy cúng và các lễ vật khác theo phong tục. Nếu không có thời gian chuẩn bị mâm cúng, bạn có thể đặt dịch vụ mâm cúng uy tín như Đồ Cúng Việt.
- Sắp xếp và bày trí mâm cúng: Khi sắp xếp các lễ vật nên đăt bánh trôi, bánh chay ở giữa. Xôi chè đặt hai bên. Bánh kẹo đặt phía sau. Rượu, nước đặt ở phía trước sát vị trí cúng. Hoa và trái cây nên đặt theo theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả”.
- Thực hiện lễ cúng: Người cúng thắp 3 nén hương, thành tâm khấn vái. Sau đó đọc bài văn khấn Tết Hàn Thực ở trên để mời chư vị thần linh, tổ tiên về chứng giám. Sau khi khấn, chờ hương cháy khoảng 2/3 cây thì tiến hành hóa vàng mã và dọn lễ.
Sau Tết Hàn Thực sẽ đến Tết Đoan Ngọ, hãy tìm hiểu về ngày này qua bài viết sau: Tết Đoan Ngọ là gì? Mâm cúng Tết Đoan Ngọ gồm những gì?
Kết bài
Tết Hàn Thực không chỉ là dịp để tưởng nhớ tổ tiên mà còn là nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt. Việc chuẩn bị mâm cúng chu đáo và thực hiện lễ cúng với lòng thành tâm thể hiện sự chu toàn của gia chủ. Mang lại nguồn năng lượng tích cực để nhận được nhiều sự may mắn và bình an cho gia đình.
Nếu quý khách cần tư vấn hoặc đặt dịch vụ mâm cúng Tết Hàn Thực trọn gói, đầy đủ lễ vật theo đúng phong tục. Hãy liên hệ ngay với Đồ Cúng Việt để chúng tôi phục vụ bày trí tận nhà. Chúng tôi cam kết mang đến mâm cúng chỉn chu và chất lượng nhất.
Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết!
Để lại một bình luận