Mâm cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái đơn giản

Mâm cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái cũng giống với mâm cúng thôi nôi, vì cả hai đều là mâm cúng Mụ cho trẻ. Cúng đầy tháng là một trong những phong tục truyền thống lâu đời của người Việt, được truyền từ đời này sang đời khác. Bài viết này, Đồ Cúng Việt sẽ hướng dẫn ba mẹ chuẩn bị mâm cúng, bài cúng và cách cúng đơn giản theo đúng phong tục cho con.

Tìm hiểu về lễ cúng đầy tháng

Lễ cúng đầy tháng là một phong tục truyền thống của người Việt, được tổ chức khi bé tròn một tháng tuổi. Đầy tháng là một cột mốc đáng mừng vì bé đã vượt qua được giai đoạn non nớt và trở nên cứng cáp. Đây cũng là giai đoạn mẹ hết giai đoạn ở cử, có thể bắt đầu tham gia vào các công việc nhẹ nhàng trong sinh hoạt.

Theo truyền thuyết dân gian, mỗi em bé sinh ra đều được sự nâng đỡ và che chở bởi 12 Bà Mụ. Do đó, khi bé được một tháng tuổi, gia đình sẽ tổ chức lễ cúng đầy tháng để tạ ơn các vị thần linh và cầu mong những điều tốt đẹp đến với bé. Đây cũng là dịp để gia đình giới thiệu sự hiện diện của bé với tổ tiên và họ hàng thân thiết. Ba mẹ có thể tổ chức bữa tiệc nhỏ để mọi người cùng chung vui và gửi những lời chúc mừng đến bé và gia đình.

Để tổ chức lễ cúng đầy tháng cho bé chu đáo, gia đình cần chuẩn bị những thứ như sau:

• Chuẩn bị mâm lễ vật cúng Mụ đơn giản và đầy đủ.
• Chuẩn bị bài văn khấn và bộ giấy cúng.
• Tính ngày đầy tháng theo đúng phong tục.
• Tìm hiểu trình tự thực hiện lễ cúng theo đúng phong tục.

Mâm cúng đầy tháng bé trai và bé gái gồm những gì?

Mâm cúng đầy tháng bé trai và mâm cúng đầy tháng bé gái giống nhau ở hầu hết các lễ vật, chỉ khác nhau về: bộ giấy cúng, xôi chè cúng và tông màu. Dưới đây là những lễ vật trong một mâm cúng Mụ cho bé trai và bé gái đầy đủ.

Mâm cúng đầy tháng bé trai

Theo phong tục truyền thống, khi chuẩn bị mâm cúng đầy tháng bé trai sẽ sử dụng chè đậu trắng và bộ giấy cúng độ thế Nam. Những lễ vật trong mâm cúng Mụ đầy tháng cho bé trai bao gồm:

• Mâm trái cây ngũ quả: Trái cây tươi, đẹp theo mùa và theo phong tục vùng miền.
• Bình hoa tươi: Hoa cúc, hoa đồng tiền hoặc hoa cát tường.
• Hương (nhang): 1 bó nhang trầm.
• Nến (đèn cầy): 15 cây nến tight.
• Trà: 3 ly nhỏ.
• Rượu: 3 ly nhỏ.
• Nước: 3 ly nhỏ.
• Gạo, muối: 1 đĩa nhỏ.
• Đồ mặn: gà luộc chéo cánh, heo quay…
• Bộ giấy cúng độ thế Nam.
• Xôi gấc đậu xanh: 12 đĩa nhỏ, 1 đĩa lớn.
• Chè đậu trắng: 12 tô nhỏ, 1 tô lớn.
• Trầu cau têm cánh phượng: 13 phần.
• Bánh kẹo: 13 phần bánh kẹo.
• Bánh bao đào tiên, bánh bao hình thú 12 con giáp.

Mâm cúng đầy tháng bé gái

Mâm cúng đầy tháng bé gái cũng sẽ bao gồm những lễ vật như của bé trai. Chỉ khác là sử dụng chè trôi nước thay cho chè đậu trắng, bộ giấy cúng độ thế Nữ thay cho bộ giấy cúng độ thế Nam. Dưới đây là những lễ vật trong một mâm cúng Mụ đầy tháng đầy đủ cho bé gái:

• Xôi gấc đậu xanh: 12 phần nhỏ, 1 phần lớn.
• Chè trôi nước: 12 phần nhỏ, 1 phần lớn.
• Bộ giấy cúng độ thế Nữ.
• Mâm trái cây ngũ quả: mâm trái cây theo mùa và theo phong tục địa phương, cần được chọn tươi và sạch đẹp.
• Bình hoa tươi: Hoa cúc, hoa đồng tiền hoặc hoa cát tường.
• Hương (nhang): 1 bó nhang trầm thơm.
• Nến (đèn cầy): 15 cây nến tight.
• Trà: 3 ly nhỏ.
• Rượu: 3 ly nhỏ.
• Nước: 3 ly nhỏ.
• Gạo, muối: 1 đĩa nhỏ.
• Gà luộc chéo cánh
• Heo quay: heo quay miếng hoặc nguyên con tùy thuộc vào điều kiện của gia đình.
• Trầu cau têm cánh phượng: 13 phần.
• Bánh kẹo: 13 phần bánh kẹo.
• Bánh bao đào tiên, bánh bao hình thú 12 con giáp.

Mâm cúng đầy tháng cho bé sinh đôi

Mâm cúng đầy tháng cho bé sinh đôi được chuẩn bị dựa trên giới tính của các bé:

• Nếu sinh đôi 2 bé trai: Chuẩn bị lễ vật gấp đôi so với mâm lễ cho một bé trai.
• Nếu sinh đôi 2 bé gái: Chuẩn bị lễ vật gấp đôi so với mâm lễ cho một bé gái.
• Nếu 1 bé trai và 1 bé gái: Chuẩn bị một mâm cúng cho bé trai và một mâm cúng cho bé gái.

Khi phục vụ khách hàng, chúng tôi sẽ sắp xếp lễ vật theo nhiều kiểu khác nhau, phụ thuộc vào số lượng lễ vật, bàn cúng và không gian cúng tại nhà khách. Có thể sắp xếp các lễ vật lên mâm cúng cho hai bé sinh đôi như sau.

Một số lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng:

• Quan trọng: Bé trai cúng chè đậu trắng hoặc đậu đỏ, bé gái cúng chè trôi nước. Bé trai sử dụng bộ giấy cúng độ thế Nam, bé gái sử dụng bộ giấy cúng độ thế Nữ.
• Có thể chọn tông màu sắc hợp phong thủy với bé.
• Tùy theo phong tục từng vùng miền có thể thêm vào những lễ vật khác phù hợp với điều kiện của gia đình.
• Bánh kẹo có thể thêm bánh bông lan, bánh ít… hoặc một số loại bánh truyền thống khác.
• Nếu gia đình không có điều kiện, không cần phải chuẩn bị mâm cúng cầu kì, quan trọng nhất là sự thành tâm và chu đáo.

Cách sắp xếp mâm cúng đầy tháng

Mâm cúng đầy tháng phải sắp xếp chỉnh chu, các lễ vật cúng 12 bà Mụ phải được sắp xếp cân đối và đồng đều. Nhiều gia đình sắp lễ vật cúng 12 bà Mụ ở bàn lớn và lễ vật cho Bà Chúa ở bà nhỏ hơn ở trên. Nhưng hiện nay, để thuận tiện thì đa số sẽ đặt chung vào một bàn, và sắp riêng lễ vật của Bà Chúa riêng một góc ở gần vị trí cúng.

Mâm cúng có thể được sắp xếp trên bàn vuông hoặc bàn tròn tùy thuộc vào điều kiện và không gian của gia đình. Khi sắp mâm cúng, nhớ lưu ý về nguyên tắc phong thủy “đông bình, tây quả” để sắp xếp bình hoa và mâm ngũ quả đúng vị trí. Để hiểu rõ hơn về cách sắp xếp mâm cúng đầy tháng, hãy xem thêm ở các hình ảnh ngay dưới đây.

Hình ảnh mâm cúng đầy tháng bé trai và bé gái

Dưới đây là một số hình ảnh mâm cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái. Khi xem những hình ảnh, bạn có thể thấy được cách sắp xếp mâm cúng chỉn chu trên bàn tròn và bàn vuông.

Dưới đây là một video bày trí mâm lễ đầy tháng bé gái tông màu hồng – vàng:

Cách tính ngày đầy tháng cho bé trai và bé gái

Trong các cách tính ngày đầy tháng thì “gái lùi 2, trai lùi 1” là phổ biến nhất. Còn cách tính “nam trồi 2, nữ sụt 1” được một số địa phương ở phía Nam sử dụng. Việc chọn cách tính nào phụ thuộc vào phong tục truyền thống của gia đình bạn. Sau đây là ví dụ ứng dụng vào thực tế, nếu bé sinh vào ngày 14/8 Âm lịch:

Theo cách tính “gái lùi 2, trai lùi 1”:

• Đối với bé trai: lễ cúng sẽ được tổ chức vào ngày 13/9 Âm lịch.
• Đối với bé gái: lễ cúng sẽ được tổ chức vào ngày 12/9 Âm lịch.

Theo cách tính “nam trồi 2, nữ sụt 1”:

• Đối với bé trai: lễ cúng sẽ được tổ chức vào ngày 16/9 Âm lịch.
• Đối với bé gái: lễ cúng sẽ được tổ chức vào ngày 13/9 Âm lịch.

Lưu ý: Đối với năm Nhuận, chúng ta xem như năm đó có 13 tháng và áp dụng các cách tính trên bình thường. Cách tính ngày đầy tháng truyền thống là theo lịch Âm. Hiện này nhiều gia đình hiện đại làm đầy tháng cho bé vào đúng ngày sinh theo Dương lịch, tuy không đúng với phong tục truyền thống nhưng không sao cả, miễn là có sự thành tâm và chu đáo.

Thời gian và địa điểm cúng đầy tháng

Thời gian tốt nhất để cúng đầy tháng cho bé là vào buổi sáng, trước 12h trưa để thời tiết mát mẻ và dễ chịu. Nếu cúng vào buổi chiều thì nên chọn khung giờ từ 15h – 19h.

Địa điểm cúng cũng khá đa dạng, vì đây là lễ cúng Mụ. Đa số gia đình sẽ cúng giữa phòng khách hoặc gần với bàn thờ gia tiên để thể hiện sự trang nghiêm. Mâm cúng được đặt gần với cửa ra vào để thông thoáng và có ánh sáng tốt giúp cho việc chụp ảnh lưu niệm đẹp hơn. Nhiều gia đình lại chọn cúng trong phòng ngủ của bé để mang lại nhiều điều may mắn cho con. Một số khác lại chọn cúng ở ngoài sân, hoặc trên sân thượng để hòa hợp với trời đất.

Tóm lại, thời gian và địa điểm cúng không có quy định rõ ràng. Tùy thuộc vào quan niệm và sự tiện lợi của gia đình để lựa chọn cho phù hợp và tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

Bài cúng đầy tháng cho cả bé trai và bé gái

Bài văn khấn cúng đầy tháng cho bé là thứ không thể thiếu khi tổ chức lễ cúng này cho bé. Cả bé trai và bé gái đều dùng chúng 1 bài văn khấn. Dưới đây là bài văn khấn cúng Mụ đầy tháng được trích từ sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam”.

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát!

Chúng con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay, là ngày …….. tháng …….. năm …….. là ngày lành tháng tốt
Vợ chồng chúng con gồm có: ……..
Sinh được con (Trai, Gái) đặt tên là: ……..
Chúng con đang ngụ tại: ……..

Hôm nay, nhân ngày đầy tháng cho bé chúng con thành tâm sắm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ các chư vị Tôn thần kính cẩn chúng con tâu trình:
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần,

Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên …….. …….. …….. sinh ngày …….. tháng …….. năm …….. được mẹ tròn, con vuông.
Chúng con thành tâm cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , các ngài phù hộ độ trì, các ngài vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành!

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!

Hướng dẫn trình tự cúng đầy tháng cho bé

Sau khi chuẩn bị và sắp đặt chỉn chu mâm cúng, người đại diện gia đình sẽ thực hiện lễ cúng cho bé. Dưới đây là các bước để thực hiện lễ cúng cho bé đơn giản:

Bước 1: Đưa bé ra khu vực thực hiện nghi lễ. Có thể bế bé trên tay hoặc đặt bé vào trong nôi.

Bước 2: Thắp hương trên bàn thờ gia tiên và những bàn thờ khác để mời tổ tiên và thần linh trong nhà dự lễ.

Bước 3: Thắp 3 nén hương vào mâm cúng và vái 3 lần.

Bước 4: Đọc bài văn khấn cúng Mụ với sự thành thâm và nghiêm trang.

Bước 5: Cầu nguyện những điều tốt đẹp sẽ đến với bé yêu.

Bước 6: Thực hiện thêm các nghi thức truyền thống sau đây:

Đặt tên cho bé: hiện nay đa số gia đình đều đặt tên cho bé trước ngày đầy tháng để làm khai sinh. Do đó nghi thức đặt tên cho bé không còn phổ biến nữa. Người cúng có thể thông báo với tổ tiên về tên của bé đã được đặt để tên của bé được công nhận.

Nghi thức khai hoa (bắt miếng): Người cúng sẽ thắp hương, rót trà để xin phép khai hoa cho bé. Ba mẹ sẽ ôm bé trên tay, sau đó dùng 1 nhành hoa sạch để quơ qua, quơ lại trên miện của bé và đọc bài thơ mắt miếng (bài thơ dân gian để cầu mong tương lai bé sẽ trở thành một người giỏi giang, khéo ăn nói):

Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…

Sau khi thực hiện xong lễ cúng đầy tháng cho bé, đợi nhang tàn thì người cúng sẽ vái 3 lần để thỉnh cầu và mời thần linh thụ hưởng lễ vật. Sau đó, mang vàng mã và giấy cúng đi đốt, gạo muối thì mang rãi trước sân nhà. Kết thúc lễ cúng, gia đình đã có thể cùng họ hàng và người thân chung vui và gửi những lời chúc mừng đến với bé.

Lưu ý: Lễ cúng Mụ là một phong tục truyền thống, mang tính tín ngưỡng của mỗi gia đình. Thực hiện lễ cúng cũng khá đơn giản, không cần phải mời thầy cúng mà gia đình nên tự thực hiện.

Giải đáp một số thắc mắc về cúng đầy tháng

Không cúng đầy tháng có sao không?

Trả lời: Cúng đầy tháng là một nghi lễ theo tín ngưỡng truyền thống của dân tộc, được truyền từ đời này qua đời khác. Đây không phải là một nghi lễ bắt buộc theo pháp luật hay tôn giáo. Do đó, những gia đình không có tín ngưỡng thờ cúng, hoặc lỡ quên không cúng cũng không sao cả.

Làm đầy tháng theo ngày Âm hay ngày Dương?

Trả lời: Theo phong tục truyền thống của dân tộc thì lễ cúng Mụ được tính theo Âm lịch – lịch truyền thống của Việt Nam. Do đó, để đảm bảo tuân theo phong tục truyền thống, gia đình bạn nên làm đầy tháng theo ngày Âm nhé.

Người công giáo có cúng Mụ không?

Trả lời: Người công giáo không cúng Mụ cho bé mà làm lễ rửa tội tại nhà thờ. Nhiều gia đình công giáo vẫn chuẩn bị mâm lễ đầy tháng gồm các món ăn truyền thống như: xôi chè, bánh kẹo… để nhớ về cội nguồn, nhưng không mua những lễ vật để cúng.