Trong quá trình xây dựng nhà ở hay công trình, có 3 nghi lễ quan trọng: cúng động thổ, cúng cất nóc và cúng nhập trạch về nhà mới. Đây là những lễ cúng truyền thống trong văn hóa của người Việt Nam. Trong bài viết này, Đồ Cúng Việt sẽ hướng dẫn thực hiện lễ cúng cất nóc nhà. Bài viết sẽ có đầy đủ thông tin về lễ vật cúng cất nóc, bày trí mâm cúng và văn khấn cúng cất nóc nhà.
NỘI DUNG BÀI VIẾT:
Lễ cất nóc nhà là gì?
Lễ cất nóc nhà hay còn gọi là lễ “thượng lương”, được thực hiện khi xây dựng ngôi nhà hoặc công trình khi đến giai đoạn lợp mái. Ngày nay, nếu nhà được xây dựng bằng bê tông thì đồng nghĩa với việc đổ mê trên cùng. Đây là một trong những phong tục quan trọng trong việc xây dựng nhà cửa của người Việt. Nghi lễ này rất quan trọng đối với các chủ đầu tư khi xây dựng các công trình lớn.
Những công trình nhỏ thì gia chủ thường tự thực hiện lễ cúng. Còn các công trình lớn thì các chủ đầu tư thường thuê các thầy cúng hoặc các sư về thực hiện nghi lễ.
Nhiều người nhầm tưởng cúng cất nóc có nguồn gốc từ văn hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu văn hóa thì đây là truyền thống xuất phát từ văn hóa xây dựng của người Âu Mỹ.
Chọn ngày cúng cất nóc
Cúng cất nóc hay bất kỳ lễ cúng truyền thống nào cũng cần phải chọn cẩn thận ngày lành tháng tốt. Nếu có thể thì nên chọn ngày hoặc giờ hợp phong thủy với gia chủ. Việc chọn được ngày tốt để hội tụ đầy đủ tất cả các yếu tố Thiên thời, Địa lợi, Nhân hòa – nhằm mang lại may mắn và suôn sẻ cho quá trình xây dựng công trình.
Ý nghĩa của lễ cúng cất nóc
Theo quan niệm dân gian, lễ cúng cất nóc cũng nhằm báo cáo với các vị Linh Thần và xin phép để bắt đầu quá trình lợp mái nhà. Cầu mong được các vị phù trì để quá trình được diễn ra thành công.
Xây dựng một ngôi nhà thì phần nóc nhà hay còn gọi là “mái nhà” là phần quan trọng nhất. Nóc nhà che chở cho ngôi nhà, cho cuộc sống và cả sự nghiệp của chúng ta. Bên cạnh đó, phần nóc nhà cũng là phần khó thi công nhất trong quá trình làm nhà.
Do đó, cúng cất nóc có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa tâm linh của người Việt. Tổ chức nghi lễ này nhằm cầu mong cho quá trình cất nóc đươc thuận lợi, mong muốn gia đình sau này sẽ sống trong sự bình an và hạnh phúc. Đây hoàn toàn là những ý nghĩa thực tế trong cuộc sống của chúng ta, mong cho ngôi nhà được hoàn thiện tốt đẹp.
Ý nghĩa của cúng cất nóc đối với các công trình lớn: Đối với các công trình lớn, các chủ đầu tư thường rất xem trọng việc cúng cất nóc, thể hiện sự chuyên nghiệp trong quá trình xây dự án. Đồng thời, mong muốn cho quá trình thi công được thuận lợi, khách hàng sở hữu công trình sau này gặp nhiều may mắn trong quá trình sinh sống và kinh doanh.
Lễ vật cúng cất nóc gồm những gì?
Chuẩn bị lễ vật cho mâm cúng cất nóc nhà không cần phải quá cầu kỳ, chỉ cần phù hợp với điều kiện của gia đình và quy mô của công trình xây dựng. Mâm lễ đơn giản thường bao gồm: Hương đăng – Hoa trà – Quả thực – Trầu cau – Thuốc rượu – Tiền vàng – Tam sinh…
Đồ Cúng Việt chuyên phục vụ mâm cúng theo yêu cầu của khách hàng, hãy liên hệ để nhận thêm nhiều thông tin chi tiết hơn. Dưới đây là danh sách những lễ vật cúng cất nóc trong một mâm cúng cất nóc được phục vụ bởi Đồ Cúng Việt:
- Mâm trái cây ngũ quả phù hợp cúng cất nóc
- Bình hoa tươi: hoa cúc vàng, hoa đồng tiền, hoa lay ơn, hoa hồng đỏ…
- Gà luộc / Heo quay
- Bộ tam sên
- Xôi chè, cháo trắng
- Bánh kẹo
- Bánh hỏi
- Trà – Rượu – Nước
- Nhang trầm Hà Nội
- Đèn nến
- Đĩa gạo muối
- Giấy cúng cất nóc
- Trầu têm cánh phượng
Mâm cúng cất nóc nhà giữa 3 miền Bắc Trung Nam
Nhìn chung thì về quan niệm, cách tổ chức và văn khấn giữa 3 miền khá thống nhất. Tuy nhiên, do đặc điểm tự nhiên của từng vùng miền nên cách chuẩn bị mâm cúng ở mỗi miền đều có những đặc trưng riêng:
Miền Bắc: Người miền Bắc thường chuẩn bị mâm lê cầu kỳ và trang trọng hơn. Những món lễ vật thường mang đậm nét truyền thống văn hóa như bày thêm: giò heo, cơm canh… như một lễ cúng gia tiên.
Miền Trung: Về cơ bản thì mâm cúng ở miền Trung khá giống với miền Bắc. Tuy nhiên, miền Trung thường chịu ảnh hưởng từ văn hóa của cả miền Bắc và miền Nam. Do đó, mâm lễ vẫn đầy đủ lễ vật nhưng cũng mang nét chất phác hơn. Thường chuẩn bị vừa phải, không mâm cao cỗ đầy như miền Bắc.
Miền Nam: Người miền Nam thường có xu hướng đơn giản hóa các nghi lễ, nên mâm cúng cũng giản dị hơn nhiều. Người miền Nam thường kỵ cúng Chuối vì từ này người miền Nam đọc là “chúi”, mang ý nghĩa đi xuống, kém may mắn. Do người miền Nam thường chọn trái cây theo ý nghĩa của trên gọi, như mâm ngũ quả: Cầu Sung Dừa Đủ Xoài, với ý nghĩa: cầu sung túc, đầy đủ để tiêu xài thoải mái. Bên cạnh đó, đây cũng là những loại hoa quả phổ biến ở miền Nam.
Văn khấn cúng cất nóc nhà
Trong lễ cúng cất nóc nhà, sau khi lễ vật đã được bày biện chỉn chu, gia chủ hoặc thầy cúng sẽ châm nhang và đọc bài văn khấn. Đây là bài cúng để kính cáo với Thần Linh, các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các Hương linh, cô hồn. Đồng thời cầu an cho quá trình xây dựng ngôi nhà và những người sẽ sinh sống trong ngồi nhà sau này.
Dưới đây là bài cúng chuẩn theo phong tục truyền thống được trích ra từ sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam”. Bạn có thể in ra, sau đó điền đầy đủ thông tin để sử dụng trong lễ cúng.
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !Chúng con xin kính lạy các ngài các vị chín phương Trời, chúng con xin kính lạy các ngài các vị mười phương Chư Phật, chúng con xin kính lạy các ngài các vị Chư Phật mười phương.
Chúng con xin kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.Chúng con xin kính lạy quan Đương niên.
Chúng con xin kính lạy các tôn thần bản xứ.
Tín chủ (chúng) con là: …..
Ngụ tại: …..
Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ….. là ngày lành tháng tốt.
Tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án, có lời thưa rằng: Vì tín chủ con khởi tạo ….. …… cất nóc căn nhà ở địa chỉ: ….. ….. ….. ….. ….. ngôi dương cơ trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình, con cháu.
Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được cất nóc.
Tín chủ con thành tâm kính mời:
Chúng con xin kính mời Ngài Kim Niên Đường cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Chúng con xin kính mời Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương.
Chúng con xin kính mời Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa.
Chúng con xin kính mời Ngài Định phúc Táo quân.
Chúng con xin kính mời Các ngài Địa chúa Long Mạch tôn thần và tất cả các ngài vị Thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài, nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, chủ – thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con với tín chủ lại kính xin phổ cáo với các vị Tiền chủ,các vị Hậu chủ và các vị Hương linh, cô hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này, xin mời các vị tới đây thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ, cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lành, công việc chóng thành, muôn sự như ý.
Chúng con sắm sửa những lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Nam mô a di Đà Phật !
Thực hiện lễ cúng cất nóc
Thực hiện lễ cất nóc có thể linh hoạt tùy quy mô công trình và điều kiện gia chủ. Dù có mời thầy cúng hay tự thực hiện, điều quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm và trang nghiêm trong từng nghi thức.
Dưới đây, Đồ Cúng Việt sẽ hướng dẫn các bước thực hiên lễ cúng cất nóc theo đúng phong tục:
1. Chọn ngày giờ tốt: Là bước quan trọng đầu tiên, ảnh hưởng đến toàn bộ lễ cất nóc. Gia chủ cần xem ngày giờ hoàng đạo trước khi tiến hành.
2. Chuẩn bị không gian làm lễ: Dọn dẹp sạch sẽ khu vực lễ; lập bàn thờ cúng ngoài trời (tầng thượng hoặc sân công trình), có thể thêm bàn nhỏ trong nhà để kính cáo tổ tiên.
3. Bày lễ vật: Mâm cúng gồm gà luộc, xôi, hoa quả, rượu trà, vàng mã… xếp gọn gàng. Kèm theo các vật dụng xây dựng tượng trưng như thước, bay, cuộn chỉ…
4. Thắp hương khai lễ: Đúng giờ hoàng đạo, chủ lễ thắp hương đầu tiên và khấn xin phép bắt đầu buổi lễ. Mọi người lần lượt thắp hương cầu nguyện.
5. Tiến hành nghi thức cúng: Chủ lễ đọc văn khấn thành kính, sau đó thực hiện nghi thức chính:
- Với nhà bê tông: đổ mẻ bê tông cuối cùng.
- Với nhà gỗ: gác đòn dông (cây xà nóc), kèm theo buộc vải đỏ, bùa hộ mệnh, lá thiên tuế… để cầu may mắn và trấn yểm.
6. Hoàn tất nghi thức: Khi đòn dông được an vị, mọi người thường vỗ tay, đốt pháo mừng (trước kia), đánh dấu công trình đã “có nóc”.
7. Kết thúc lễ & tạ ơn: Sau khi hương tàn, chủ lễ khấn tạ, hạ lễ, hóa vàng mã. Gia đình cùng ăn lộc (thịt gà, xôi, trái cây…) và tổ chức tiệc nhỏ cảm ơn thợ và người thân.
Một số lưu ý về lễ cất nóc nhà
Về tên gọi: theo Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo, lễ cúng cất nóc có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo từng vùng miền tại Việt Nam:
- Người miền Bắc thường gọi là lễ cất nóc.
- Người miền Trung thường gọi là lễ Thượng Lương.
- Người miền Nam thường gọi là lễ gác đòn dông
Về thời gian tổ chức:
Thời điểm tiến hành lễ cần được chọn kỹ càng dựa vào phong tục xem ngày lành tháng tốt của người Việt. Gia chủ nên nhờ thầy phong thủy để chọn giờ hoàng đạo phù hợp, tránh các ngày xấu trong tháng.
Theo kinh nghiệm chọn ngày dân gian, cần kiêng những ngày như Tam nương (mùng 3, 7, 13, 18, 22, 27 âm lịch), Thọ tử (mùng 5, 14, 23) và các ngày Dương công kỵ đặc biệt trong mỗi tháng (Những thủ tục quan trọng cần biết khi cất nóc nhà). Ngược lại, những ngày được cho là cát tường (mùng 1, 2, 4, 6, 10, 12, 15, 16, 17, 20, 24, 26, 28, 30 âm lịch)
Bên cạnh ngày, giờ cúng cũng phải là giờ tốt hợp mệnh gia chủ.
Về mượn tuổi làm nhà:
Trường hợp tuổi của gia chủ không hợp để làm nhà trong năm đó vì phạm phải các hạn Hoang ốc, Kim lâu hoặc xung khắc. Tục lệ dân gian cho phép gia chủ mượn tuổi của người khác để làm nhà. Người được mượn tuổi thường là nam giới, đức độ, khỏe mạnh và có một gia đình yên ấm. Khi đó, các nghi lễ trong quá trình làm nhà sẽ do người đại diện tiến hành, còn gia chủ tạm lánh mặt để tránh xui xẻo.
Phân biệt quy mô lễ cúng:
Cần phân biệt quy mô lễ cúng giữa công trình nhà dân và công trình lớn.
Với việc xây dựng nhà dân, thì thường chuẩn bị một bàn cúng đơn giản và mâm cúng cũng đơn giản hơn.
Đối với việc xây dựng các công trình dự án lớn hoặc công trình kinh doanh như chung cư, cao ốc. Chủ đầu tư thường tổ chức quy mô lớn, hoành tráng và có nhiều người tham dự. Đặc biệt, thường mời các thầy cúng uy tín và nổi tiếng về để thực hiện lễ cúng và đặt dịch vụ mâm cúng chuyên nghiệp nhất như Đồ Cúng Việt. Mục đích là để cầu may mắn cho công trình và tạo uy tín với cổ đông, quan trọng nhất vẫn là thể hiện lòng thành thâm khi triển khai dự án.
Đặt dịch vụ mâm cúng cất nóc uy tín
Trước đây, việc tự chuẩn bị mâm cúng cất nóc khiến cho gia chủ mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, còn gặp phải nhiều thiếu sót trong quá trình chuẩn bị, tạo nên tâm lý không an tâm trong quá trình thực hiện nghi lễ.
Hiện nay, đã có với những dịch vụ mâm cúng cất nóc chuyên nghiệp như Đồ Cúng Việt, hỗ trợ khách hàng tận nơi và hướng dẫn thực hiện nghi lễ đầy đủ.
Đồ Cúng Việt có hàng chục chi nhánh, trải dài từ Bắc tới Nam, do đó chúng tôi am hiểu văn hóa và phong tục truyền thống của tất cả vùng miền để phục vụ khách hàng tốt nhất.
Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ tận tình nhất. Đồ Cúng Việt hân hạnh được phục vụ quý khách!
Để lại một bình luận