Mâm cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái đơn giản

Mâm cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái cũng khá giống với mâm cúng đầy tháng, vì cả hai đều là mâm cúng Mụ. Cúng Mụ là một phong tục truyền thống của người Việt, một nét đẹp văn hóa được truyền từ đời này sang đời khác. Bài viết này, Đồ Cúng Việt sẽ hướng dẫn ba mẹ chuẩn bị mâm cúng, bài cúng và quy trình thực hiện lễ cúng thôi nôi đầy đủ cho bé.

Tìm hiểu về lễ cúng thôi nôi

Lễ thôi nôi cũng chính là sinh nhật đầu tiên của bé, được tổ chức khi bé tròn một tuổi. Đây là một dấu mốc quan trọng trong sự phát triển của con. “Thôi nôi” tức là không cần phải ru bé ngủ bằng nôi nữa. Giai đoạn này, bé đã bắt đầu chập chững biết đi và có tính hiếu kì để khám phá thế giới.

Cúng thôi nôi là một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt. Theo quan niệm dân gian, quá trình sinh nở và trưởng thành của bé đều nhờ sự nâng đỡ và che chở của 12 Bà Mụ. Vì vậy, lễ cúng thôi nôi là để tạ ơn các vị thần linh, tổ tiên và cầu mong những điều tốt đẹp đến với bé.

Thôi nôi cũng là dịp để gia đình, họ hàng và bạn bè thân thiết sum vầy, chung vui và gửi những lời chúc tốt đẹp đến bé và gia đình. Để thực hiện lễ cúng thôi nôi chu đáo, ba mẹ cần phải chuẩn bị những thứ sau:

• Chuẩn bị mâm cúng thôi nôi đơn giản và đầy đủ lễ vật.
• Chuẩn bị mâm bốc thôi nôi cho bé chọn nghề tương lai.
• Tính ngày thôi nôi cho bé theo đúng phong tục truyền thống.
• Chuẩn bị bài cúng thôi nôi.
• Tìm hiểu quy trình cúng thôi nôi theo đúng phong tục.

Mâm cúng thôi nôi bé trai và bé gái gồm những gì?

Về cơ bản, mâm cúng thôi nôi bé trai và mâm cúng thôi nôi bé gái là giống nhau, chỉ khác nhau về Chè và bộ giấy cúng. Dưới đây là các lễ vật cần có trong một mâm cúng thôi nôi bé trai, bé gái đơn giản:

• Mâm ngũ quả
• Bình hoa tươi: Hoa đồng tiền, hoa cúc, hoa cát tường…
• Hương (nhang): 1 bó.
• Nến (đèn cầy): 15 cây.
• Trà: 3 ly nhỏ.
• Rượu: 3 ly nhỏ.
• Nước: 3 ly nhỏ.
• Gạo, muối (1 đĩa nhỏ)
• Lê vật mặn: gà luộc, heo quay miếng hoặc nguyên con.
• Bộ giấy cúng thôi nôi (bé trai giấy cúng độ thế Nam, bé gái giấy cúng độ thế Nữ).
• Xôi gấc đậu xanh: 12 phần nhỏ, 1 phần lớn
• Chè: 12 phần chè nhỏ, 1 phần lớn (bé trai cúng chè đậu trắng, bé gái cúng chè trôi nước).
• Trầu cau têm cánh phượng: 13 phần.
• Bánh kẹo: 13 phần bánh kẹo.
• Bánh bao đào tiên, bánh bao hình thú 12 con giáp.

Ngoài ra, mâm cúng thôi nôi cho bé có thể có thêm những lễ vật khác tùy thuộc vào phong tục của từng gia đình. Hiện nay, nhiều ba mẹ chọn cho bé những mâm cúng theo những tone màu chủ đạo để trông đẹp mắt hơn.

Một số lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng thôi nôi:

• Cần lựa chọn kỹ hoa cúng và trái cây, đảm bảo tươi và sạch sẽ, không bị khiếm khuyết.
• Xôi có thể sử dụng xôi gấc đậu đỏ hoặc xôi gấc đậu xanh (Xem bài viết: xôi chè cúng thôi nôi).
• Bánh kẹo có thể thêm bánh ít hoặc bánh bông lan.
• Mâm cúng thôi nôi bé trai và mâm cúng thôi nôi bé gái khác nhau ở: bé trai cúng chè đậu, bé gái cúng chè trôi nước và bé trai sử dụng bộ giấy độ thế Nam, bé gái sử dụng bộ giấy cúng độ thế Nữ.
• Chuẩn bị mâm cúng thôi nôi phù thuộc vào hoàn cảnh kinh tế gia đình, không nhất thiết phải làm cầu kỳ, chủ yếu là lòng thành tâm của gia đình.

Dưới đây là video cụ thể về mâm cúng thôi nôi được phục vụ bởi Đồ Cúng Việt:

Hình ảnh mâm cúng thôi nôi bé trai và bé gái

Mâm bốc thôi nôi cho bé

Bốc đồ chơi chọn nghề nghiệp tương lai là một nghi thức rất đặc biệt trong lễ cúng thôi nôi của bé. Theo quan niệm dân gian, có nhiều ý nghĩa thông qua đồ chơi mà bé bốc được. Chúng ta có thể phần nào đoán được sở thích, tính cách của bé, qua đó có thể dự đoán được nghề nghiệp mà bé sẽ yêu thích trong tương lai. Tuy đây chỉ là một hoạt động vui vẻ nhưng cũng thể hiện sự kỳ vọng của gia đình vào tương lai của bé.

Mâm bốc thôi nôi cho bé sẽ gồm những thứ như: sách, bút, ống nghe bác sĩ, máy tính, kéo, gương, xe đồ chơi, máy tính… nói chung là những món đồ liên quan đến việc học tập và nghề nghiệp. Dưới đây là hình ảnh mâm bốc thôi nôi cho bé.

Cách tính ngày thôi nôi cho bé trai và bé gái

Cách tính ngày cúng thôi nôi phổ biến nhất là sẽ cúng thôi nôi khi bé tròn 12 tháng tuổi theo Âm lịch. Thông thường, ngày cúng thôi nôi là ngày sinh nhật theo Âm lịch đầu tiên của bé. Nhưng có 2 trường hợp đặc biệt trong cách tính ngày thôi nôi của bé là:

Bé sinh vào ngày cuối tháng Âm lịch 30 ngày, nhưng tháng thôi nôi chỉ có 29 ngày: Tháng Âm lịch thường có số ngày không cố định, cùng một tháng nhưng các năm khác nhau cũng có thể có số ngày khác nhau. Do đó, ví dụ bé sinh vào ngày cuối tháng là ngày 30, nhưng đến năm thôi nôi tháng đó chỉ có 29 ngày thì cứ lùi lại ngày 29 để cúng thôi nôi cho con.

Bé sinh vào năm Nhuận hoặc thôi nôi vào năm Nhuận: Năm nhuận âm lịch là năm mà sẽ có một tháng được lặp lại hai lần, tháng lặp lại gọi là tháng Nhuận. Nếu bé sinh vào năm Nhuận hoặc thôi nôi vào năm Nhuận thì cứ cộng đủ cho bé 12 tháng Âm lịch, tức là vẫn tính cả tháng Nhuận và năm Nhuận xem như có 13 tháng độc lập. Do đó, có những trường hợp phải lùi lại một tháng hoặc tổ chức vào tháng Nhuận.

Bài cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái

Bài văn khấn cúng thôi nôi cho bé cũng giống như bài cúng đầy tháng vì hai lễ cúng này đều là lễ cúng Mụ. Cả bé trai và bé gái đều dùng chung một bài văn khấn. Dưới đây là nội dung chi tiết của bài cúng thôi nôi cho bé được trích từ sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam”.

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát!

Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay là ngày … tháng … năm …
Vợ chồng con là: …
Sinh được con Trai (Gái) đặt tên là: …
Chúng con ngụ tại: …

Nay nhân ngày đầy năm chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ……………………………… sinh ngày: … / … / …… được mẹ tròn, con vuông.

Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!

Dưới đây là hình ảnh bài cúng thôi nôi, bạn có thể tải về và in ra để dễ đọc và trang trọng hơn khi thực hiện lễ cúng cho bé:

Cách cúng thôi nôi cho bé theo đúng phong tục

Sau khi chuẩn bị xong tất cả mọi thứ, sắp xếp mâm cúng chỉnh chu thì người đại diện có thể là ông bà hoặc ba mẹ sẽ thực hiện lễ cúng thôi nôi cho bé. Cúng thôi nôi rất đơn giản, ông bà hoặc ba mẹ có thể thực hiện cho bé, không cần phải mời đến thầy cúng. Dưới đây là các bước thực hiện đầy đủ:

• Bế bé ra khu vực cúng để bắt đầu buổi lễ.
• Rót rượu, trà, nước vào các ly.
• Thắp tất cả nến lên.
• Thắp hương trên bàn thờ gia tiên và các bàn thờ khác (nếu có) để mời ông bà tổ tiên và thần linh về dự lễ.
• Thắp hương trên mâm cúng thôi nôi và vái 3 vái.
• Cầm tờ văn khấn thôi nôi khấn theo lời văn có sẵn.
• Cầu nguyện những điều may mắn và tốt đẹp cho bé.
• Sau khi thực hiện xong thì vái 3 vái để cảm ơn thần linh đã dự lễ và lắng nghe những lời cầu nguyện.
• Khi hương tàn thì bắt đầu hóa vàng các đồ vàng mã như: bộ giấy cúng, tiền vàng, hài váy…

Nghi thức bốc đồ chơi chọn nghề nghiệp: Sau khi thực hiện xong lễ cúng thì cho bé đến mâm bốc đồ chơi để cho bé bốc chọn nghề nghiệp tương lai. Bé chọn món đồ nào thì đó được xem là sở thích và có thể dự đoán được nghề nghiệp tương lai mà bé hướng tới. Tuy đây là một quan niệm dân gian nhưng cũng mang lại nhiều niềm vui và kì vọng về tương lai của bé.

Giải đáp các thắc mắc phổ biến về cúng thôi nôi

Dưới đây là giải đáp một số thắc mắc về lễ cúng thôi nôi cho bé:

Không cúng thôi nôi có sao không?

Trả lời: Cúng thôi nôi là một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt Nam để tạ ơn tổ tiên, thần linh và cầu mong những điều tốt đẹp đến với bé. Tuy nhiên, việc tổ chức cúng thôi nôi không phải là điều bắt buộc theo pháp luật hay tôn giáo. Vì vậy, không cúng thôi nôi là không sao cả, vấn đề này phụ thuộc vào tín ngưỡng và niềm tin của mỗi gia đình. Không cúng thôi nôi không ảnh hưởng gì đến sức khỏe và tương lai của bé.

Thôi nôi làm ngày âm hay dương? thôi nôi làm ngày dương được không?

Trả lời: Theo phong tục truyền thống thì ngày cúng thôi nôi được tính theo Âm lịch giống như các lễ cúng khác của người Việt Nam. Vì thế, để ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi được trọn vẹn thì bạn nên tính theo lịch Âm. Việc cúng thôi nôi theo ngày dương vẫn có thể được thực hiện, nhưng không đúng với văn hóa truyền thống của người Việt.

Thôi nôi có tính tháng Nhuận không?

Trả lời: Có, thôi nôi có tính tháng Nhuận. Nếu bé sinh vào trước tháng Nhuận thì thôi nôi sẽ lùi lại 1 tháng vào năm tiếp theo. Nếu bé sinh vào tháng Nhuận trở về sau thì ngày cúng thôi nôi vẫn tính đúng vào ngày sinh của bé vào năm sau.

Người công giáo có cúng thôi nôi không?

Trả lời: Người công giáo sẽ không cúng thôi nôi cho bé mà chỉ làm lễ rửa tội cho bé tại nhà thờ. Nhiều gia đình công giáo vẫn chuẩn bị mâm cỗ thôi nôi cho con để nhớ về cội nguồn, nhưng họ chỉ đặt các món ăn truyền thống như xôi chè, bánh kẹo chứ không đặt những thứ liên quan đến thờ cúng.